Καθυστέρηση ομιλίας

 Δίλημμα και προβληματισμός παρατηρείται στους γονείς παιδιών, κυρίως κάτω των 3 ετών ή και κοντά στην ηλικία των 3, τα οποία καθυστερούν να μιλήσουν. Συχνά, παραπέμπονται σε ειδικούς, χωρίς να γνωρίζουν ή να έχουν αποφασίσει πού να απευθυνθούν. Άλλοτε επισκέπτονται ειδικούς και άλλοτε απλά περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί ο λόγος του παιδιού. Η αλήθεια είναι ότι κάποιες φορές η καθυστέρηση της ομιλίας μπορεί να είναι παροδική και το παιδί να αναπτύξει ομιλία μόνο του. Κάποιες άλλες φορές, ωστόσο, η καθυστέρηση ομιλίας, αποτελεί ένα αρχικό σύμπτωμα, κάποιας νευρολογικής, ψυχιατρικής ή ακόμα και συμπεριφορικής διαταραχής. Ναι, μπορεί να μιλήσει αργότερα μόνο του. Αλλά, τι θα λέγατε; Δεν θα ήταν πιο σοφή επιλογή, η παρακολούθησή του από κάποιον ειδικό, ώστε τελικά να υπάρχει επαγρύπνηση και εάν τυχόν υπάρξει κάποια δυσκολία να εντοπιστεί έγκαιρα; Κι αν εντοπιστεί έγκαιρα, θα αντιμετωπιστεί και έγκαιρα, έτσι δεν είναι; Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση, συμβάλει τελικά στην αποφυγή μετέπειτα συναισθηματικών, κοινωνικών, αλλά και μαθησιακών ελλειμμάτων. 

 

Τι είναι η καθυστέρηση ομιλίας;

Η καθυστέρηση ανάπτυξης ομιλίας διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Η πρωτογενής καθυστέρηση, είναι εκείνη κατά την οποία το παιδί φαίνεται να έχει αναπτύξει πληθώρα δεξιοτήτων που συμβαδίζουν με τη χρονολογική του ηλικία (π.χ. φυσιολογική κινητική ανάπτυξη, αντιληπτικές δεξιότητες, παιχνίδι, κοινωνική συνδιαλλαγή, κ.α.), αλλά δεν έχει αναπτύξει λόγο. Αντίθετα, η δευτερογενής καθυστέρηση , είναι εκείνη η οποία συνδυάζεται με γενικότερη καθυστέρηση στην ανάπτυξη του παιδιού, λόγω κάποια συγκεκριμένης αιτιολογίας (π.χ. αυτισμός, εγκεφαλική παράλυση, νοητική υστέρηση).

Εμείς θα αναφερθούμε στην πρωτογενή καθυστέρηση. Σε περιπτώσεις δευτερογενούς καθυστέρησης η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι σαφέστατα πολύ πιο σημαντική.

Αιτιολογία

Η αιτιολογία δεν μπορεί να καθοριστεί με ακρίβεια σε πληθώρα διαταραχών. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες είναι:

Ø  Γενετικοί παράγοντες – Κληρονομικότητα

Ø  Νευρολογικά αίτια – δυσλειτουργίες κεντρικού νευρικού συστήματος

Ø  Αισθητηριακά ελλείμματα - Ελλείμματα που σχετίζονται με την όραση, την όσφρηση, τη γεύση, την ακοή και την αφή.  

Ø  Κινητικά ελλείμματα – Ελλείμματα κινητικών δεξιοτήτων

Ø  Γνωστικές διαταραχές 

Ø  Περιβαλλοντικοί παράγοντες

 

Βασικά αναπτυξιακά στάδια

• 0-6 μηνών: Παραγωγή ήχων ευχαρίστησης ή ήχων προς απάντηση σε φωνές που ακούει

• 6-9 μηνών: Βάβισμα

• 10-11 μηνών: Μίμηση ήχων χωρίς νόημα

• 12 μηνών: Λέει «μαμά/μπαμπά» γνωρίζοντας τα πρόσωπα, μιμείται 2-3 συλλαβές ή λέξεις

• 13-15 μηνών: Λέει έως 7 λέξεις, σχεδόν ακατάληπτη ομιλία 

• 16-18 μηνών: Λέει 10 λέξεις, ηχολαλεί, 25% καταληπτότητα από ξένους

• 19-21 μηνών: Λέει 20 λέξεις, 50% καταληπτότητα από ξένους

• 22-24 μηνών: Λέει έως 50 λέξεις, φράσεις 2 λέξεων, 65% καταληπτότητα από ξένους

• 2-2 ½ ετών: Λεξιλόγιο 400 λέξεων, προτάσεις 3-4 λέξεων, χρήση αντωνυμιών, μείωση ηχολαλίας, 75% καταληπτότητα από ξένους

• 2 ½ - 3 ετών: Προτάσεις 5 λέξεων, χρήση πληθυντικού αριθμού και αορίστου, σωστή κατονομασία αντικειμένων, 90% καταληπτότητα από ξένους

• 3-4 ετών: Προτάσεις 6 λέξεων, κάνει ερωτήσεις, συμμετέχει σε συζήτηση, μεταφέρει εμπειρίες, αφηγείται ιστορίες, 99% καταληπτότητα από ξένους

• 4-5 ετών: Προτάσεις 8 λέξεων, κατονομάζει 5 χρώματα, μετράει σωστά ως το 10

• 5-6 ετών: Πλήρως καταληπτή ομιλία, σαν των ενηλίκων, με λανθασμένη παραγωγή ελάχιστων φωνημάτων

 

Πώς θα καταλάβω αν πρόκειται για καθυστέρηση ομιλίας;

• Εάν ένα παιδί πλησιάζει την ηλικία των 3 ετών και:

• Επικοινωνεί με νοήματα (δείχνει αυτό που θέλει).

• Λέει μόνο συλλαβές ή λιγότερες από δέκα λέξεις.

• Δυσκολεύεται να μιμηθεί λεξούλες που του λέμε.

• Δεν ακολουθεί απλές εντολές ή οδηγίες (π.χ. φέρε τα παπούτσια σου)

• Ο λόγος του δεν είναι κατανοητός από τρίτους.

• Δεν αναγνωρίζει βασικά χρώματα (κόκκινο, μπλε, κίτρινο).

• Δεν κατονομάζει απλά, καθημερινά, γνωστά του αντικείμενα.

• Δεν ανταποκρίνεται σε ερωτήσεις κλειστού τύπου (ναι/όχι).

Ένα παιδί με πρωτογενή καθυστέρηση ομιλίας, αποκτά νέες λέξεις με πιο αργό ρυθμό. Αυτό σημαίνει ότι οι λέξεις συνδυάζονται επίσης, σε φράσεις και προτάσεις , με αργό ρυθμό. Συχνά, χρησιμοποιούν την εξωλεκτική επικοινωνία (π.χ. χειρονομίες) για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Επιπρόσθετα, όταν εμφανιστεί η ομιλία, εμφανίζουν και δυσκολίες στη γραμματική, αλλά και στη συντακτική δομή των προτάσεων.

 

Τι κάνει ο λογοθεραπευτής;

Ο λογοθεραπευτής αρχικά, λαμβάνει ένα ιστορικό. Πραγματοποιεί μία αξιολόγηση του παιδιού, η οποία περιλαμβάνει στοματοπροσωπική εξέταση, αλλά και μία αξιολόγηση της επικοινωνίας και του λόγου. Η διαφοροδιάγνωση είναι σημαντική, καθώς σε αυτήν στηρίζεται κατά πολύ η αντιμετώπιση. Ανάλογα με τα ευρήματα της αξιολόγησης, ο λογοθεραπευτής προτείνει στους γονείς την ένταξη ή μη του παιδιού σε θεραπευτικό πρόγραμμα. Σε περιπτώσεις, που κρίνεται απαραίτητο, ίσως ο λογοθεραπευτής παραπέμψει σε άλλες ειδικότητες. Εφόσον, το παιδί ενταχθεί σε εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, ο λογοθεραπευτής ενημερώνει συνεχώς τους γονείς, τους καθοδηγεί και επαναξιολογεί διαρκώς το πρόγραμμα παρέμβασης, ώστε να το προσαρμόζει στις εκάστοτε ανάγκες του παιδιού και της οικογένειας. Η παρέμβαση αρχικά, έχει σαν στόχο την έναρξη της ομιλίας και την ενίσχυση της λεκτικής επικοινωνίας, κυρίως. Δεδομένου ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και η κάθε διαταραχή έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά σε κάθε παιδί, το λογοθεραπευτικό πρόγραμμα πρέπει να είναι εξατομικευμένο, πλήρως διαμορφωμένο σύμφωνα με τις ανάγκες και το προφίλ του παιδιού.

 

Εάν σας απασχολεί η ανάπτυξη του παιδιού σας, επικοινωνήστε μαζί μας με οποιοδήποτε τρόπο επιθυμείτε, για να συζητήσουμε και να σας καθοδηγήσουμε ανάλογα με τις ανάγκες του δικού σας παιδιού.

 

Ανθολόγιο
Κέντρο Ειδικών Θεραπειών
Αισχύλου 17, Αιγάλεω
Τηλ: 2114236052 
email: anthologio_aigaleo@yahoo.com

Follow us